اگر به ورزش یوگا علاقه دارید، حتماً بارها کلماتی مثل تعادل، تراز یا معادل انگلیسی آنها “بالانس” به‌گوشتان خورده است. ولی ورزش یوگا تنها جایی نیست که این کلمات به‌کار برده می‌شوند، این کلمات درباره خودرو هم کاربرد دارند. تنها 11% از رانندگان ماهانه فشار باد چرخ‌های خودروی خود را چک می‌کنند.
پس، اگر بگوییم حتی کمتر از این درصد، به‌خودشان زحمت چک بالانس چرخ خودروی خود را می‌دهند، حرف بی‌منطقی نزده‌ایم. اما درست مانند اطمینان از کامل بودن باد چرخ‌ها و چرخش به‌قاعده آنها، چک دوره‌ای بالانس چرخ خودرو نیز یکی از کارهایی است که باید برای نگهداری از چرخ‌های خودروی خود انجام دهید.
[switch_forms_buy]
هر زمان که اینتروال‌های چرخشی چرخ‌ها دچار مشکل شد و وقتی که احساس کردید خودرو در طول رانندگی می‌لرزد، وقت آن شده که برای بالانس چرخ خودروی خود به یک تکنیسین مجاز و باتجربه مراجعه کنید. اگر این تعاریف برایتان مبهم هستند و به‌ویژه دوست دارید بیشتر درباره آن بدانید، در ادامه این مقاله اطلاعات مفید و کاربردی درباره بالانس چرخ خودرو ارائه‌شده است.
معرفی بالانس چرخ
بالانس بودن چرخ‌ها و میزان بودن فرمان، در روان بودن ماشین به‌هنگام رانندگی نقش زیادی دارند. وقتی خودروی خود را برای بالانس چرخ‌ها به تعمیرگاه می‌برید، یعنی قرار است عدم‌توازن وزن و اسمبلی چرخ‌های خودرو اصلاح شود. میزان کردن فرمان هم یعنی زوایای چرخ‌ها اصلاح می‌شود تا چرخ در وضعیت و زاویه درست با سطح زمین تماس قرار گیرد.
وقتی که موقعیت چرخ‌ها نسبت به خودرو درست باشد، یعنی که بالانس چرخ خودروی شما درست است. به بیان دیگر، عملکرد صحیح چرخ ماشین به توزیع یکسان مجموع وزن چرخ خودرو، حول محور گردش آن و نسبت به صفحه تقارن عمودی آن بستگی دارد. در این فرآیند هرگونه عدم‌توازن به‌وسیله وزنه‌های سربی بالانس رفع می‌شود.
عدم بالانس چرخ خودرو به این معنی است که چرخ وزن بیشتری را در برخی از نواحی خود تحمل می‌کند. در نتیجه، چرخ در همان ناحیه سایش آج بیشتری خواهد داشت. بالانس بودن چرخ‌های خودرو یکی از موارد مهمی است که باید برای سالم نگه‌داشتن و نگهداری بهینه از خودرو به آن توجه ویژه نمود.
بالانس چرخ توزیع نابرابر وزن در چرخ را اصلاح می‌کند. بالانس نبودن چرخ‌های خودرو، باعث لرزش آن و استهلاک سریع چرخ‌ها و بسیاری از مشکلات دیگر می‌شود. بالانس چرخ‌ها در تعمیرگاه یا مغازه‌های آپاراتی، با استفاده دستگاه بالانس چرخ و به دو روش ایستاده یا روکار انجام می‌گردد. اغلب، بالانس چرخ و میزان فرمان در یک زمان انجام می‌شوند اما نباید این دو را با هم اشتباه گرفت.
زمان اقدام برای بالانس چرخ
خودروهای امروزی از نظر وزن بسیار سبک‌تر از خودروهای قدیمی هستند. به همین دلیل، بالانس نبودن چرخ‌ها خیلی سریعتر خود را نشان می‌دهند. در خودروهای قدیمی، این مشکل به‌علت سنگینی خودرو، که لرزش ناشی از نبود بالانس چرخ‌ها را پائین می‌آورد، به‌سختی مشخص می‌گردید. چه بسا زمانی صاحب ماشین متوجه این مشکل می‌شد که چرخ‌ها کاملاً ساییده و خراب شده بودند.
استهلاک نابرابر و غیریکنواخت چرخ‌ها و لرزیدن فرمان، کف یا صندلی ماشین همگی نشانه این هستند که چرخ‌های خودرو شما باید بالانس شوند. گاهی بعد از پنچرگیری یک چرخ نیز، بالانس چرخ لازم می‌شود.
جالب این‌جا است که لرزش در هر بخش از خودرو شما که ایجاد شود، می‌توان با استفاده از آن مشخص کرد که چرخ‌های عقب نیاز به بالانس دارند یا چرخ‌های جلو. اگر در زمان رانندگی، فرمان می‌لرزد، به‌احتمال زیاد چرخ‌های جلو مشکل پیدا کرده‌اند. اما اگر لرزش در صندلی‌ها احساس می‌شود، یعنی بالانس چرخ باید بر روی چرخ‌های عقب ماشین انجام گردد.
چرخ‌های ماشین در دو زمان بالانس را خود را از دست می‌دهند:
- استهلاک آنها غیریکنواخت باشد.
- وزنه‌های روی چرخ به‌واسطه مواردی مانند برخورد زهوار یا رینگ به حاشیه جدول یا عبور خودرو از دست‌اندازهای خیابانی، افتاده باشند.
توصیه می‌شود هر ده‌هزار کیلومتر یا هر شش‌ماه یک‌بار، چرخ‌های جلو را با چرخ‌های عقب خودروی خود جابه‌جا کنید. همین‌زمان بهترین فرصت برای بالانس چرخ است.
روش‌های بالانس چرخ
بالانس چرخ به دو روش ایستاده (استاتیکی) یا درجا (پویا) انجام می‌شود:
در روش ایستاده (استاتیکی)، چرخ بر روی یک محور افقی با قابلیت گردش (منظور همان دستگاه‌های بالانس چرخ متداول است که در اکثر آپاراتی‌ها می‌بینید) سوار می‌شود. اگر چرخ بالانس نباشد، قسمت سنگین‌تر پائین می‌افتد. در این حالت، تکنسین، یک وزنه مناسب در نقطه مقابل آن یعنی در بالای رینگ قرار می‌دهد تا عدم توازن جبران شود. برای این‌کار داشتن تجربه بسیار مهم است. زیرا انتخاب وزنه درست و تعبیه آن در جای مناسب در بالانس چرخ اهمیت زیادی دارد.
به بالانس درجا، بالانس کامپیوتری، بالانس روکار یا بالانس دیجیتال نیز گفته می‌شود. این بالانس بدون نیاز به باز کردن چرخ‌های ماشین انجام می‌گردد. در این روش، ابتدا دستگاه بالانس چرخ درجا را روشن می‌کنند. سپس جک ماشین زیر خودرو، کنار چرخ جلو که قرار است بالانس شود، قرار داده می‌شود. حالا راننده ماشین را روشن کرده و گاز می‌دهد. هنگامی که عقربه سرعت به 80 تا 90 کیلومتر رسید، با استفاده از دستگاه، محل نصب وزنه سربی روی رینگ مشخص می‌گردد.
سپس دستگاه عقب برده می‌شود و خودرو خاموش می‌گردد. وقتی که چرخ ایستاد، محل نصب وزنه که مشخص شده است را در موقعیت ساعت دوازده قرار می‌دهند. سپس وزنه روی رینگ چسبانده می‌شود. برای بالانس چرخ درجا بر روی چرخ‌های عقب ماشین، چون‌که به کیلومتر‌شمار وصل نیستند، از روش تجربی و با احتساب دور چرخ استفاده می‌شود.
نکات مهم در زمینه بالانس چرخ
- برای چرخ‌های به اصطلاح رادیال، فقط می‌توان از روش بالانس چرخ درجا استفاده کرد.
- برای وسایل نقلیه پرمصرف مانند تاکسی بهتر است بالانس چرخ هر چهار یا سه ماه یک‌بار انجام شود.
- لرزش ماشین در زمان ترمز ربطی به بالانس چرخ‌های خودرو ندارد و نشانه تاب برداشتن دیسک‌ها است.
- برای اطمینان از بالانس چرخ خودرو در قسمت جلو، بهتر است دو چرخ جلو را با جک بالا ببرید و با دنده پنج گاز بدهید، تا از بالنس بودن کامل آنها مطمئن شوید. برای چرخ‌های عقب، می‌توانید از دستگاه بالانس چرخ روکار استفاده کنید. همچنین می‌توانید دو چرخ عقب را به جلوی ماشین انتقال داده و روش گفته‌شده را بر روی آنها به‌کار ببرید.
- تاب کله، اصطلاح عامی است که برای پف‌کردن آج لاستیک در چرخ‌های فرسوده به‌کار برده می‌شود. تاب کله یکی از دلایل مهم در از بین رفتن بالانس چرخ خودرو می‌باشد.
- یکی از دلایل از بین رفتن بالانس چرخ خودرو، پارک کردن طولانی مدت آن است. به‌ویژه اگر لاستیک کم باد باشد، شکل لاستیک از حالت دایره‌ای خود خارج شده و موجب لرزش خودرو در حین رانندگی می‌شود.
- اگر نمی‌خواهید چندین روز از خودروی خود استفاده کنید، بهتر است از پر باد بودن لاستیک‌ها مطمئن شوید. بهتر است خودرو هر چند روز یک‌بار به اندازه 40 سانت جابه‌جا شود تا وزن ماشین موجب هموار شدن آج چرخ در جایی که با زمین تماس دارد، نشود.
- رینگ‌های تعمیری نیز ممکن است باعث از بین رفتن بالانس چرخ و لرزش خودرو شوند.
علائم بالانس نبودن چرخ‌ها
- ایجاد لرزش در فرمان
- پایدار نبودن خودرو
- وجود ساییدگی
- بالا بودن مصرف سوخت
- خراب شدن بیش از حد قطعات خودرو
معایب از بین رفتن بالانس چرخ
به‌طور خلاصه، از بین رفتن بالانس چرخ، موجب خرابی خود چرخ و بسیاری از مضرات دیگر می‌شود. در زیر برخی از این مضرات را نام برده‌ایم:
- خوردگی و ساییدگی سریع لاستیک
- خراب شدن بلبرینگ چرخ خودرو
- خراب شدن کمک فنرهای ماشین به‌علت فشار زیادتری که تحمل می‌کنند
- خراب شدن سیستم جلوبندی ماشین
- اختلال در سیستم فرمان ماشین
- صدمه دیدن موتور
- خراب شدن اتاقک ماشین به‌علت لرزش مداوم
جمع‌بندی بررسی بالانس چرخ ها
اگر بالانس چرخ به‌صورت دوره‌ای (مثلا هر شش‌ماه یک‌بار) انجام نشود، چرخ‌ها از محور حرکتی خود خارج می‌گردند. در نتیجه زودتر و بیشتر ساییده می‌شوند که باعث می‌گردد از عمر مفید آنها کاسته شود. لرزش خودرو به‌هنگام رانندگی و کشیدگی فرمان خودرو (عدم فرمان‌پذیری) مهم‌ترین نشانه‌های بالانس نبودن چرخ‌های ماشین است. آلیاژ فلزی سبکی که در ساخت بدنه خودروهای امروزی به‌کار برده می‌شود، باعث می‌گردد وزن این خودروها در مقایسه با انواع قدیمی، کمتر باشد. در نتیجه بالانس نبودن چرخ‌ها زودتر خود را نشان می‌دهد. توصیه می‌کنیم برای بالانس چرخ خودروی خود به تکنیسین‌های مجاز و باتجربه مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید:
آنچه باید درباره محاسبه عوارض سالیانه خودرو بدانید
نظرات