امروزه بازار خرید و فروش خودرو صفر و کارکرده، بسیار پررونق و داغ می‌باشد. قیمت خودروها نیز در حال افزایش هستند. مردم به دلیل عدم توانایی در خرید خودرو صفر، بیشتر به دنبال خرید اتومبیل‌های کارکرده می‌باشند. به دلیل کاهش اعتماد مردم به یکدیگر و کلاهبرداری و سودجویی بسیاری از افراد، به ناچار می‌بایست به متخصصان در امر کارشناسی خودرو مراجعه نمود.
برگه کارشناسی خودرو چیست؟
خرید خودرو کارکرده و حتی صفر از بنگاه‌های فروش خودرو، از ریسک بالایی برخوردار است. برخی از مالکان خودرو جهت فروش اتومبیل‌های کارکرده خود به بالاترین قیمت، با استفاده از انواع روش‌ها و تقلب‌های خاص، اقدام به مخفی نمودن عیوب و نقایص خودرو نموده و به دنبال فریب خریداران هستند. دقیقا به همین دلیل کارشناسی خودرو توسط کارشناس مجرب، بسیار ضروری است تا از ضررهای احتمالی آینده برای خریداران جلوگیری گردد.
در موارد بسیاری، افراد کلاهبردار خودروهای چپ کرده و یا تصادفی را با انواع و اقسام راه‌ها، به عنوان یک خودرو سالم و تمیز به فروش می‌رسانند؛ اما پس از مدت کوتاهی، هزینه‌های زیادی بر خریدار تحمیل می‌گردد. شناخت وضعیت دقیق یک خودرو برای افراد معمولی جامعه، امکان پذیر نیست؛ به همین دلیل حضور یک کارشناس مجرب، ضرورت دوچندان خواهد داشت.
کارشناسی خودرو یک فرایند تخصصی است که کارشناسی مجرب آن را انجام می‌دهد. فرد کارشناس، تمام قطعات خودرو کارکرده را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و اطلاعات کامل و جامعی را در خصوص میزان سلامت، کارکرد و بازدهی قطعات مختلف خودرو جمع آوری و ارائه می‌دهد. برگه کارشناسی خودرو، یکی از اسناد مرتبط با آن است و می‌توان گفت از مهم‌ترین اسناد یک خودرو می‌باشد.
برگه کارشناسی خودرو، شامل اطلاعات بسیار مهمی در مورد وضعیت فنی، عملکرد، و شرایط قانونی خودرو است و به نظر می‌رسد برای انجام معاملات خرید و فروش ترافیک و حتی بیمه نامه خودرو ضروری باشد. خودروهای صفر کارخانه نیازی به کارشناسی ندارند؛ اما کارشناسی برای خودروهای کارکرده و حتی صفر در دست افراد، می‌تواند برای خریداران، ضرورتی انکار ناپذیر باشد.
کارشناسی خودروهای کارکرده به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
کارشناسی خودروهای کارکرده معمولا به چهار بخش تقسیم بندی می‌شوند. این بخش‌ها شامل کارشناسی رنگ خودرو، کارشناسی بدنه خودرو، کارشناسی فنی خودرو و کارشناسی تجهیزات خودرو است. در ادامه هر یک از این بخش‌ها را به صورت کامل و جامع، توضیح خواهیم داد تا بدانید هر یک از این موارد، چگونه بررسی و ارزیابی می‌شوند.
کارشناسی رنگ خودرو
معیارهای متفاوتی در تعیین ارزش خودروهای دست دوم وجود دارد. شاید بتوان گفت مهم‌ترین معیار، رنگ‌دار بودن خودرو کارکرده است؛ یعنی جایی که نمای ظاهری و زیبایی خودرو به آن بستگی دارد. البته این مسئله نباید اهمیت سایر موارد، خصوصا معیارهای فنی خودرو را تقلیل دهد. کیفیت رنگ بدنه ارتباط تنگاتنگی با قیمت خودرو دارد. اولین موردی که خریداران خودرو از کارشناسان مطالبه می‌کنند، بررسی رنگ خودرو می‌باشد.
در کارشناسی رنگ خودرو از تستر رنگ بدنه استفاده می‌کنند. این دستگاه در دو مدل مغناطیسی و دیجیتالی موجود می‌باشد که متداول‌ترین آن، قلم مغناطیسی است. این دستگاه‌ها ضخامت رنگ بدنه خودرو را اندازه‌گیری می‌نمایند. نکته مهم در این فرآیند این است که علیرغم وجود این دستگاه‌ها برای تشخیص رنگ خودرو، باید اعتراف نمود که نقش کارشناسان با تجربه و دارای مهارت بالا، جایگاه ویژه‌ای در این زمینه دارد که نباید از آن غافل بود.
کارشناسی بدنه خودرو
بررسی وضعیت بدنه خودرو از دیگر نکات مهمی است که در کارشناسی خودرو مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. هنوز هم بازدید چشمی و لمس کردن یا دست کشیدن بر روی بدنه، جایگاه خود را در این مورد حفظ نموده است. بیشترین صدمات در تصادفات مربوط به درب‌های کناری و کاپوت خودرو می‌باشد. در بررسی بدنه، زمان و دقت بیشتری صرف می‌شود.
انعکاس محیط در بدنه خودرو باید یکنواخت باشد. در صورتی که در انعکاس بدنه موجی مشاهده شود یا رنگ برخی نقاط به صورت کدر باشد، نشان دهنده این است که اتفاقی برای این قسمت‌ها پیش آمده. با کشیدن دست روی کاپوت می‌توان متوجه پستی بلندی‌های احتمالی سطح کاپوت شد. با بلند کردن کاپوت، اتصالات آن مانند پیچ و مهره، جک و قفل، مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت تعویض می‌توان بدان پی برد.
گوشه‌های کاپوت نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و نباید جای اسپری و یا چکه کردن رنگ باشد و در این صورت نشانه‌ای از تعویض یا صافکاری دارد. با باز و بسته کردن چند باره کاپوت می‌توان به سلامت یا تعمیر و نواقص احتمالی آن پی برد.
درب‌های کناری خودرو با روش‌های مختلف مانند کشیدن دست روی آن و باز و بسته کردن چند باره در، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا متوجه شویم فرورفتگی نداشته باشد، درب‌ها تاب نداشته باشد، صدای باز و بسته کردن درب‌ها غیر عادی نباشد، اتصالات درب‌ها نیز به خوبی عمل کند. رکاب و پارکابی نیز حتما باید چک شود. وجود هرگونه فرورفتگی و موج در شکل رکاب‌ها می‌تواند نتیجه یک تصادف شدید باشد.
با بررسی درب صندوق عقب و محفظه آن باید اطمینان حاصل نمود که خودرو از قسمت عقب تصادف سنگینی نداشته باشد. درب صندوق را چند مرتبه باز و بسته نمایید تا از سلامت آن مطمئن شوید. با برداشتن موکت یا کفپوش صندوق، کف صندوق مورد بازبینی قرار می‌گیرد. پوسیدگی فلزی، ناهمواری سطح و هرگونه جوشکاری یا رنگ می‌تواند دلیلی بر حادثه‌ای باشد.
بازدید سقف و ستون آخرین مرحله بررسی بدنه است. در صورت مشاهده نقاط ریز و خراش‌های کوچک روی سقف نباید حساس شد، چون معمولا این علایم به دلیل پرتاب شدن سنگ ریزه‌ها از زیر چرخ خودرو به وجود می‌آید. در بررسی سقف و ستون حتما باید نظر کارشناسان مجرب را جویا شد تا از سلامت کامل آن مطمئن شویم.
کارشناسی فنی خودرو
کارشناسی فنی خودرو از سه طریق انجام می‌شود:
- تست رانندگی
- تست دیاگ
- تست تجهیزات و آپشن‌ها
افرادی که سال‌ها تجربه رانندگی و مهارت در تعمیر خودرو دارند، قادرند با کمترین میزان اشتباه، بخش فنی خودرو را چک و بررسی نموده و اعلام نظر کنند. با روشن کردن موتور و چند دقیقه کار کردن، صدای موتور را مورد وارسی قرار می‌دهند. هر گونه صدای غیر عادی، موردی برای بررسی بیشتر است. با بازدید میله اندازه‌گیری روغن، نباید شاهد قطرات ریز آب یا قطرات ریز خاکستری رنگ روی آن بود.
این علایم، نشانه خرابی رینگ پیستون است. باید از نشتی نداشتن رادیاتور مطمئن شد. با گرم شدن موتور دود خروجی اگزوز مورد بازدید قرار می‌گیرد. در صورت مشاهده دودهایی به رنگ مشکی یا آبی مایل به مشکی، شک نکنید سیستم احتراق خودرو دچار نقص فنی می‌باشد.
با قرار گرفتن پشت فرمان در حالت روشن بودن خودرو، نباید بوی غیرطبیعی مانند بوی روغن سوخته یا بوی بنزین به مشام برسد. زمین مکان پارک خودرو چک می‌شود تا خودرو دچار روغن ریزی نباشد. کارشناسان تا نیم ساعت دور زدن با خودرو برای چک کردن موارد مهم مکانیکی، وقت می‌گذارند. در این تایم، سیستم ترمزها، فرمان و تعلیق خودرو بررسی می‌شود. بررسی ترمز دستی و حرکت مسیری کوتاه به صورت دنده عقب نیز نباید مورد غفلت قرار گیرد.
خودروهایی که مجهز به ECU هستند را به وسیله دیاگ زدن مورد بررسی قرار می‌دهند و کارشناسی سیستم‌های برقی و الکترونیکی خودرو انجام می‌شود تا از صحت و سلامت عملکرد آنها اطمینان حاصل شود. با تست دیاگ موارد مختلفی مانند سنسورهای اکسیژن، دور موتور، ABS، فشار روغن گیربکس، فشار انژکتور، فشار هوای ورودی و میزان ولتاژ اجزای مختلف مانند باتری، دمای آب، دمای ورودی، عملگرهای موتور مانند کویل، رله‌ها، انژکتور، پمپ‌ها مورد بررسی و کنترل قرار می‌گیرد.
از طریق تست دیاگ تا حدود زیادی می‌توان به میزان کارکرد خودرو پی برد و عملکرد واقعی خودرو را تشخیص داد. هرچند امروزه روش‌های دستکاری کیلومتر خودرو پیچیده‌تر شده و ممکن است در مواردی حتی با استفاده از دیاگ هم نتوان متوجه تغییر عمدی کیلومتر شمار شد.
کارشناسی تجهیزات خودرو
در مورد تست تجهیزات و آپشن‌های خودرو باید گفت برخی از آنها مانند چراغ‌ها، سنسورهای نور و باران، سنسور پارک، سیستم تهویه، سیستم مولتی مدیا، دکمه‌های روی فرمان، سانروف و شیشه‌های بالابر توسط افراد مورد بررسی و چک قرار می‌گیرد؛ اما برخی دیگر از آنها مانند ایربگ‌ها، رادارها، ترمز ABS، کروز کنترل، کنترل پایداری، کنترل کشش و آپشن‌هایی از این دست، حتما باید از طریق دستگاه دیاگ بررسی شود.
نکاتی در خصوص برگه کارشناسی خودرو
در برگه کارشناسی خودرو، نتیجه بازدید خودرو و سالم یا معیوب بودن آن، باید دقیقا درج و مشخص باشد تا طرفین فروشنده و خریدار خودرو، به راحتی بتوانند با استناد به آن، به توافق نهایی در مورد قیمت خودرو دست یابند. در اصالت و اعتبار برگه کارشناسی خودرو دو نکته باید لحاظ شده باشد: اول مهر شرکتی که کارشناس را به محل اعزام کرده و دیگری امضای کارشناس.
لازم به ذکر است اعتبار گزارش کارشناسی خودرو از یک تا چند روز است که در برگه قید می‌شود و پس از پایان مدت نمی‌توان به آن استناد نمود. یادآوری می‌شود چنانچه اشتباهی در گزارش کارشناسی به وجود آمده باشد، صرفا در مهلت تعیین شده می‌توان اقدام به شکایت یا جبران خسارت نمود. این موارد اهمیت کارشناسی خودرو را نشان می دهد.
جمع بندی
برگه کارشناسی خودرو برای خریدار و فروشنده قبل از معامله، بسیار مهم است. خریدار با اتکا به اطلاعات این برگه، باشناخت کاملی می‌تواند اقدام به خرید یا عدم خرید خودرو نماید. برگه کارشناسی در واقع ضمانت نامه‌ای برای خریدار نیز هست و در صورت عدم انطباق وضعیت خودرو با اطلاعات مندرج در برگه، خریدار می‌تواند از معامله منصرف شده یا خسارت دریافت نماید.
همچنین در صورت بروز نقص فنی در خودرو که در فرم کارشناسی ذکر نشده باشد، خریدار می‌تواند از شرکت کارشناسی خودرو خسارت دریافت نماید. برگه کارشناسی خودرو در زمان اعلان آگهی فروش خودرو می‌تواند اعتماد خریداران را جلب نموده و شانس فروش سریع‌تر خودرو را افزایش دهد. در مجموع می‌توان گفت برگه کارشناسی خودرو به عنوان سندی مهم و محکم موجب ایجاد یک معامله عادلانه و مورد رضایت فروشنده و خریدار می‌گردد.
