اگر در مورد صنعت خودروی ایران بعد از انقلاب بخواهیم صحبت کنیم، یکی از مواردی که کاملا همه بر سر آن توافق دارند این است که خودروسازهای خصوصی هم پای ایران خودرو و سایپا نتوانسته اند در همه این سال ها رشد کنند. یکی از علل اصلی آن بدون شک انحصاری است که دولت همیشه در اختیار این دو شرکت قرار داده و به همین علت شرکت های خودروساز خصوصی ایرانی نتونسته اند رشد کنند. البته این نکته را هم باید ذکر کنیم که بعد از انقلاب در دولت های مختلف فعالیت خودروسازهای خصوصی فراز و نشیب هایی داشته و در برخی دولت ها شاهد اختصاص سهم بزرگی از بازار خودرو به این شرکت ها بوده ایم و از طرفی، در برخی دولت ها سهم خودروسازهای خصوصی حداقلی بوده است.

چیزی که مشخص است این که خودروسازهای خصوصی از همان اولین سال‌های فعالیت خود، با شرکت‌های معتبر خارجی شراکت داشته و خودروهایی با کیفیت وارد بازار کردند؛ این در شرایطی می باشد که با توجه به تیراژ محصولات تولیدی، این شرکت ها نتوانسته اند سهم چشمگیری از بازار خودروی ایران کسب کنند. ولی در واقع این اعمال تحریم‌های اولیه بود که مسیر خودروسازهای خصوصی را در ایران تغییر داد.

همان گونه که اشاره کردیم این شرکت‌ها از همان اول شرکایی ژاپنی و اروپایی را برای فعالیت کنار خود داشتند، از طرفی با شروع تحریم‌ها و خروج این شرکت‌ها از ایران، خودروساهای خصوصی برای ادامه حیات چاره ای به جز همکاری با چینی‌ها نداشتند. ولی با لغو تحریم‌ها بعد از برجام این همکاری بازهم ادامه داشت چرا که همکاری با چینی‌ها برای این شرکت‌ها بسیار دلچسب تر و کم هزینه تر از شرکت های ژاپنی و اروپایی بود. ولی با خروج ترامپ از برجام و شروع موج دوم تحریم‌ها، شرکت های خصوصی رسما زمین‌گیر شدند، و با کاهش 70 درصدی تولید شاهد تعطیلی بسیاری از این شرکت‌ها بودیم.

در این مورد بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که اگر دولت اهمیت بیشتری به خودروسازهای خصوصی می‌داد و مانع از ایجاد انحصار توسط ایران خودرو و سایپا می‌شد شاید صنعت خودرو دور دوم تحریم‌ها را بهتر می توانست پشت سر گذاشته و از آن عبور کند.

چیزی که مشخص است این که در شرایط فعلی در کنار لغو واردات خودرو و از طرفی دیگر کاهش چشمگیر تولید در ایران خودرو سایپا، شاید بخش خصوصی خودروسازی در صورت حمایت دولت می‌توانست باری از دوش بازار خودرو بردارد، ولی انحصار دولتی ایران خودرو و سایپا هیچ وقت اجازه عرض اندام به بخش خصوصی را نداده است. اکنون ولی علیرضا رزم حسینی وزیر صمت برخلاف وزرای قبلی، در اظهاراتی به نوعی تلاش کرده به خودروسازهای خصوصی بها بدهد.

وی پنج شنبه پیش در صحبت هایی که در استان کرمان داشته با اشاره به انحصار صنعت خودرو گفته که جلساتی برای قیمت خودرو تشکیل شده و با مشارکت بخش خصوصی و با هماهنگی مجلس طرحی آماده شده که امیدواریم انحصار فعلی شکسته و رقابتی خوب بین خودروسازها ایجاد شود. از طرف دیگر به کمک تقویت شرکت‌های خصوصی شاهد افزایش کیفیت و کاهش قیمت خودرو خواهیم بود.