در حالی سه شرکت ایران خودرو، پارس خودرو و سایپا صورت های مالی خود را به بورس اعلام کرده اند که با نگاهی به آن، در طول هفت ماه نخست سال 99 در قیاس با مدت مشابه پارسال همه این شرکت ها افت فروش داشته اند. ایران خودرو و سایپا روی هم رفته تا پایان مهر ماه سال جاری 441 هزار و 830 دستگاه خودرو فروخته که در مقایسه با مدت مشابه سال پیش 2.5 درصد کاهش نشان می دهد.

این در حالی می باشد که سه خودروساز بزرگ ایرانی طی هفت ماه امسال روی هم رفته تقریبا ۴۹۷ هزار دستگاه انواع محصولات تولید کرده و از این نظر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۳ درصد افزایش داشته اند. مقایسه این دو آمار اختلاف حدودا ۵۵ هزار دستگاهی را نشان می دهد و میزان تولید از میزان فروش بیشتر شده است.

گرچه در نگاه اول، اختلاف بین این دو آمار و از طرفی کاهش فروش نسبت به هفت ماه سال قبل، می‌تواند با موضوع خودروهای ناقص، طرح‌های فروش فوق العاده و شاید هم عدم عرضه از سوی خودروساز مرتبط باشد، ولی با این حال اصل مشکل ظاهرا چیز دیگری است.

نگاهی به آمار فروش شرکت ها نشان می‌دهد فقط سایپا با افت فروش مواجه شده، ولی ایران‌ خودرو و پارس ‌خودرو روندی افزایشی تجربه کرده اند. ریشه این موضوع هم احتمالا با مشکل تولید در ارتباط است، زیرا در آمار هفت‌ ماه نخست امسال، ایران خودرو و پارس ‌خودرو با افزایش تیراژ مواجه بودند، ولی سایپا روندی نزولی دارد.

به همین دلیل وقتی تیراژ پایین می آید، کاهش فروش هم بالطبع از تبعات آن خواهد بود. طبیعتا اگر هر سه خودروساز بزرگ ایران با افت فروش دست و پنجه نرم می کردند و روی هم رفته خودروهای کمتری را در مقایسه با تیراژ خود به فروش می رساندند، در آن صورت مواردی مانند خودروهای ناقص و عدم عرضه را می شد به‌ عنوان عل این اتفاق مطرح نمود.

هم اکنون به علت کمبود قطعه، شرکت های خودروساز امکان تجاری‌سازی تمامی محصولات تولیدی خود را ندارند، به گونه ای که بخشی از تولید روزانه آن ها راهی پارکینگ‌ها می‌شود. این ها که به خودروهای ناقص معروف هستند، یک یا چند قطعه کسری دارند و بایستی تا زمان تامین آن ها، در پارکینگ بمانند و به همین علت امکان عرضه آن ها به بازار و تحویل به مشتریان وجود ندارد.

به همین دلیل در برخی مقاطع امکان دارد تمام خودروهایی که تولید می‌شود، قابل فروش و عرضه به بازار نباشد و شاید در مورد سایپا هم چنین اتفاقی رخ داده باشد. ولی بحث احتکار خودروسازها نیز موضوعی است که گاهی مطرح می‌شود. برخی اعتقاد دارند خودروسازها گاهی به طور عمدی بخشی از محصولات تولیدی خود را عرضه نمی‌کنند تا زمینه رشد قیمت را فراهم آورند. این موضوع البته همیشه از سوی شرکت ها تکذیب و تاکید شده که احتکار در شرایط قیمت ‌گذاری دستوری و با توجه به جریمه‌هایی که بایستی بابت تاخیر در تحویل محصولات ثبت نامی پرداخته شوند، توجیه ندارد.

ولی مطابق آمار منتشره، شرکت ایران خودرو طی هفت ماه امسال ۲۲۸ هزار و ۲۶۸ دستگاه انواع محصولات خود را فروخته تا در مقایسه با مدت مشابه پارسال، بیش از ۲۱ درصد رشد داشته باشد.

پارس ‌خودرو هم با فروش ۵۰ هزار و ۱۲۱ دستگاه خودرو، هزار دستگاه در مقایسه با هفت ماه سال 98 خودروی کم تری به فروش رسانده است. در نهایت اما سایپایی با توجه به آمار فروش ۱۶۳ هزار و ۴۴۱ دستگاهی خود تا پایان مهر امسال، افتی حدودا ۲۷ درصدی را نسبت به هفت ماه سال گذشته داشته اند.