مدارک لازم برای فروش خودرو کدامند؟

وقتی تصمیم می‌گیرید خودرویتان را به شخص دیگری بفروشید، بایستی مدارک لازم برای انتقال مالکیت را از قبل آماده کنید. این مدارک شامل: شناسنامه و کارت ملی فروشنده، «کارت خودرو»، «سند مالکیت» یا «برگ سبز»، «بیمه‌نامه معتبر»، «کارت معاینه فنی» و مدارک مالیاتی (در صورت وجود خلافی یا مالیات نقل و انتقال) است. اگر خودرو دست دوم باشد، داشتن معاینه فنی معتبر و کارت سلامت فنی خودرو ضروری است؛ این مدارک نشان می‌دهد خودرو از لحاظ فنی مشکلی ندارد. با داشتن این مستندات، هم خریدار با اطمینان خاطر معامله می‌کند، هم فروشنده معامله‌ای رسمی و قانونی انجام داده است.

فهرست مدارک لازم برای فروش خودرو

برای فروش خودرو، ارائه مدارک کامل و معتبر ضروری است تا انتقال مالکیت به‌صورت قانونی و بدون مشکل انجام شود. این مدارک شامل شناسنامه خودرو، مدارک هویتی فروشنده و مدارک مالی مربوط به خودرو هستند.

۱_ مدارک شناسایی مالک

برای شروع فرآیند فروش خودرو، اولین و مهم‌ترین مدرکی که باید همراه داشته باشید مدارک هویتی معتبر است. شناسنامه و کارت ملی تنها مدارکی هستند که اصالت مالکیت شما را تأیید می‌کنند و نسخه کپی یا عکس از آن‌ها کافی نیست. اگر یکی از این مدارک را گم کرده‌اید یا هنوز نسخه المثنی صادر نشده، بهتر است تا دریافت مدرک جدید صبر کنید؛ زیرا بدون آن‌ها امکان ثبت معامله و ادامه مراحل قانونی وجود نخواهد داشت.

۲_ برگ سبز

برگ سبز خودرو سند رسمی و قانونی مالکیت است که توسط پلیس صادر می‌شود و شناسه خودرو، مشخصات مالک و اطلاعات فنی در آن ثبت شده است. نبود برگ سبز، فرایند فروش را غیرممکن می‌کند؛ زیرا این برگه پایه اصلی انتقال مالکیت است. اگر برگ سبز مفقود شده باشد، باید برای دریافت نسخه المثنی اقدام کنید. در چنین شرایطی برخی افراد برای انجام موقت امور مربوط به فروش، وکالت فروش یا وکالت کاری تنظیم می‌کنند تا روند معامله متوقف نشود.

۳_ اصل کارت خودرو

کارت خودرو یکی دیگر از مدارک ضروری هنگام فروش است؛ کارتی که اطلاعات اصلی خودرو مانند مدل، شماره موتور و مشخصات پلاک را در خود دارد. این کارت معمولاً هنگام رانندگی نیز بررسی می‌شود، اما اهمیت آن در زمان فروش حتی بیشتر است. معامله خودرو بدون کارت خودرو تنها در صورتی امکان‌پذیر است که هر دو طرف توافق کامل داشته باشند، هرچند این کار توصیه نمی‌شود. اگر کارت خودرو گم شده باشد، لازم است ابتدا برای دریافت کارت المثنی اقدام کنید و سپس مراحل فروش را ادامه دهید.

۴_ برگه کمپانی

برگه کمپانی درواقع همان فاکتور رسمی خرید خودرو است که هنگام تحویل خودرو از سوی شرکت سازنده صادر می‌شود. در این برگه، اطلاعاتی مانند نام کارخانه تولیدکننده، قیمت نهایی خودرو، مشخصات خریدار و جزئیات فنی خودرو از جمله شماره موتور و شماره شاسی ثبت شده است. اگر خودرو به‌صورت لیزینگی خریداری شده باشد، در بخش توضیحات برگه کمپانی ذکر می‌شود که سند در رهن شرکت است؛ یعنی مالک تا زمان تسویه کامل اقساط، اجازه انتقال مالکیت یا فروش خودرو را ندارد. به همین دلیل، معامله خودرو بدون ارائه برگه کمپانی انجام‌شدنی نیست و در صورت مفقودی این سند، باید برای دریافت نسخه المثنی اقدام شود.

۵_ برگه عدم خلافی

پیش از انجام هرگونه معامله، فروشنده باید مطمئن شود که تمامی جرایم رانندگی تسویه شده و خودرو فاقد خلافی پرداخت‌نشده است. برای دریافت برگه عدم خلافی می‌توان به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کرد یا از سامانه‌های آنلاین و پیامکی استفاده نمود. اگر فروشنده پیش از مراجعه به مرکز تعویض پلاک، برگه را تهیه نکرده باشد، در همان مرکز نیز امکان چاپ آن وجود دارد. البته باید توجه داشت که پرداخت خلافی در مراکز تعویض پلاک تنها از طریق کارت‌های بانکی دولتی انجام می‌شود.

۶_ سند قطعی

از دیدگاه قوه قضائیه، سند قطعی تنظیم‌شده در دفترخانه اسناد رسمی تنها سند معتبر برای اثبات مالکیت خودرو است و در هر مسئله حقوقی یا قضایی به عنوان مدرک اصلی شناخته می‌شود. این در حالی است که پلیس برگ سبز را سند مالکیت می‌داند؛ موضوعی که باعث بروز اختلاف نظر و در برخی مواقع مشکلات حقوقی برای خریداران شده است. برای خودرو صفر که مستقیماً از شرکت خریداری می‌شود، سند قطعی وجود ندارد، اما از معامله دوم به بعد تنظیم این سند ضروری است. کارشناسان حقوقی تأکید می‌کنند که عدم تنظیم سند رسمی می‌تواند در آینده دردسر ایجاد کند، زیرا نیروی انتظامی مرجع تنظیم سند مالکیت نیست و تنها دفترخانه‌ها صلاحیت رسمی صدور سند قطعی را دارند.

۷_ برگ معاینه فنی

اگر بیش از چهار سال از زمان تولید خودرو گذشته باشد، فروشنده موظف است برگه معاینه فنی معتبر را هنگام فروش ارائه دهد. این مدرک نشان می‌دهد خودرو از نظر ایمنی، آلایندگی و عملکرد فنی در وضعیت قابل قبول قرار دارد. البته این قانون برای تاکسی‌ها سخت‌گیرانه‌تر است؛ خودروهای تاکسی باید از سال اول فعالیت، معاینه فنی معتبر داشته باشند. بنابراین اگر تاکسی قصد انتقال پلاک یا فروش داشته باشد، فروشنده باید حتماً معاینه فنی معتبر ارائه کند. نبود این برگه، هم روند فروش را مختل می‌کند و هم ممکن است هزینه‌های اضافی برای مالک ایجاد کند.

۸_ کارت سوخت

کارت سوخت یکی دیگر از مدارک مهمی است که باید هنگام فروش خودرو تحویل داده شود. با توجه به محدودیت‌های دوره‌ای در توزیع سوخت و جمع‌آوری کارت‌های آزاد از جایگاه‌ها، داشتن کارت سوخت اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

نکته مهم این است که کارت سوخت به خود خودرو تعلق دارد و به نام مالک ثبت نمی‌شود؛ بنابراین هنگام معامله، خریدار باید کارت را مستقیماً از فروشنده تحویل بگیرد. این کار معمولاً در مرکز تعویض پلاک یا دفترخانه انجام می‌شود تا اطمینان دو طرف بیشتر شود. اگر کارت سوخت مفقود شده باشد، بهتر است پیش از انجام معامله برای دریافت کارت المثنی اقدام شود.

۹_ بیمه شخص ثالث

داشتن بیمه‌نامه معتبر شخص ثالث یکی از شروط اصلی برای فروش خودرو است و بدون آن امکان انجام معامله از نظر قانونی وجود ندارد. اگر مدت اعتبار بیمه‌نامه رو به پایان باشد، بهتر است فروشنده آن را تمدید کند؛ چرا که خریداران معمولاً به مدت باقی‌مانده بیمه توجه ویژه‌ای دارند و در آگهی‌ها نیز به این موضوع اشاره می‌شود. بیمه معتبر علاوه بر افزایش اعتماد خریدار، روند معامله را نیز ساده‌تر می‌کند.

۱۰_ مفاصا حساب عوارض شهرداری

هر خودرو با توجه به نوع استفاده و کاربری، مشمول پرداخت عوارض سالانه شهرداری است. خودروهای باربری و تاکسی‌ها علاوه بر عوارض، باید مالیات مربوط به کاربری خود را نیز پرداخت کنند. طبق قانون، فروشنده موظف است پیش از انتقال مالکیت، مفاصا حساب عوارض شهرداری را تهیه کرده و عوارض سال مربوطه را تسویه کند تا خودرو برای انتقال پلاک یا تنظیم سند آماده باشد.

۱۱_ مدارک احراز محل سکونت

برای انجام فرآیند تعويض پلاک خودرو، ارائه مدارکی که محل سکونت فروشنده یا خریدار را تأیید کند ضروری است. این مدارک شامل قبض‌های خدماتی، سند منزل، اجاره‌نامه رسمی یا هر مدرک معتبر مشابه است. بدون ارائه این مدارک، مرکز تعویض پلاک اجازه صدور پلاک جدید یا انتقال پلاک را نخواهد داد.

مدارک لازم برای فروش خودرو صفر چیست؟

مدارکی که برای فروش یک خودروی صفر نیاز دارید، تقریباً همان مدارکی است که هنگام فروش خودروی کارکرده ارائه می‌شود؛ با این تفاوت که اگر کمتر از چهار سال از تولید آن گذشته باشد، نیازی به ارائه برگه معاینه فنی نخواهد بود. علاوه بر این، اگر خودرو همچنان تحت گارانتی شرکت سازنده قرار دارد، خریدار می‌تواند از فروشنده بخواهد برای انتقال کارت یا دفترچه گارانتی به نمایندگی مراجعه کند تا امکان استفاده از خدمات پس از فروش برای مالک جدید فراهم شود.

در صورتی که قصد معامله حواله خودرو صفر را دارید، باید حواستان به شرایط حواله باشد. مهم‌ترین موضوع این است که در متن حواله، امکان عقد قرارداد صلح به‌طور رسمی ذکر شده باشد؛ زیرا اگر این بند وجود نداشته باشد، خرید و فروش حواله از نظر قانونی معتبر نیست. در نتیجه حتی اگر تمام مدارک لازم را هم ارائه دهید، باز هم امکان انتقال سند به نام خریدار وجود نخواهد داشت. بنابراین پیش از انجام هرگونه پرداخت یا معامله، حتماً شرایط حواله را به‌دقت بررسی نمایید.

سخن آخر

با آماده‌داشتن تمام مدارک موردنیاز، فرآیند فروش خودرو به مسیری ساده، سریع و بدون چالش تبدیل می‌شود. هر یک از این مدارک، از برگ سبز و کارت خودرو گرفته تا عدم خلافی، بیمه، معاینه فنی و مدارک هویتی؛ نقش مشخصی در تکمیل مراحل قانونی و ایجاد شفافیت در معامله دارد. رعایت همین جزئیات است که مانع بروز اختلاف‌نظرهای بعدی می‌شود و تجربه‌ای امن و مطمئن برای هر دو طرف رقم می‌زند. برای خودروهای صفر یا حواله نیز توجه به مواردی مانند انتقال گارانتی یا امکان عقد قرارداد صلح اهمیت زیادی دارد؛ چرا که نبود این موارد کل معامله را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

در نهایت، آگاهی از مدارک لازم و تهیه آن‌ها پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک یا دفترخانه، بهترین راه برای انجام یک معامله حرفه‌ای و بدون اتلاف وقت است؛ معامله‌ای که هم فروشنده با خیال راحت آن را انجام می‌دهد و هم خریدار با اطمینان کامل قدم به مالکیت خودرو می‌گذارد.

سوالات متداول مدارک لازم برای فروش خودرو