بررسی تفاوت های AWD و 4WD: تمام آنچه باید در مورد تفاوت‌ها، مزایا و کاربردهای آن‌ها بدانید

آیا تا به حال آرزوی رانندگی در دل طبیعت، عبور از جاده های ناهموار و گل‌آلود یا حتی ماجراجویی در برف و یخ را داشته‌اید؟ خودروهای چهارچرخ محرک (4WD) و تمام چرخ محرک (AWD) به شما این امکان را می‌دهند تا با خیالی آسوده پا به دنیای پر هیجان آفرود بگذارید. اما سوال اینجاست که این دو سیستم چه تفاوت‌هایی باهم دارند و کدام یک برای نیاز شما مناسب‌تر است؟

در این مقاله مجله خودروی سوییچ قصد داریم مقایسه‌ای کامل از این دو سیستم محبوب انتقال قدرت خودرو در بین علاقه‌مندان به رانندگی انجام داده و تمامی سوالات شما را در مورد مقایسه 4WD و AWD پاسخ بدهیم.

سیستم انتقال قدرت در خودرو

قبل از بررسی تفاوت‌های AWD و 4WD، لازم است نگاهی به سیستم انتقال قدرت در خودرو داشته باشیم. این سیستم نقش حیاتی در انتقال قدرت تولیدی موتور به چرخ‌ها و در نتیجه حرکت خودرو ایفا می‌کند.

بعد از این که موتور با تبدیل انرژی شیمیایی سوخت به انرژی مکانیکی، نیروی لازم برای حرکت خودرو را تولید می‌کند، این نیرو باید به نحوی به چرخ‌ها منتقل شود تا خودرو به حرکت درآید. این وظیفه مهم بر عهده‌ی سیستم انتقال قدرت است.

سیستم انتقال قدرت مجموعه‌ای از اجزا است که با کار هماهنگ یکدیگر، گشتاور تولید شده توسط موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کنند. این سیستم نقش حیاتی در حرکت خودرو ایفا می‌کند و از اجزای مختلفی مانند گیربکس، دیفرانسیل، اکسل، و پلوس‌ها تشکیل شده است.

در ادامه به سراغ دو عنصر کلیدی می‌رویم که نقش حیاتی در حرکت خودرو ایفا می‌کنند: دیفرانسیل و اکسل. دیفرانسیل همانند یک تقسیم‌کننده ماهر، وظیفه دارد گشتاور تولید شده توسط موتور را بین چرخ‌ها توزیع کند. این توزیع گشتاور به گونه‌ای انجام می‌شود که سرعت چرخش هر چرخ با توجه به شرایط رانندگی (مانند پیچ‌ها) تنظیم شود و از هدر رفتن قدرت و لغزش خودرو جلوگیری شود.

انواع مختلفی از دیفرانسیل وجود دارد که هر کدام عملکرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند. دیفرانسیل‌های باز، رایج‌ترین نوع هستند که به طور معمول در خودروهای سواری مورد استفاده قرار می‌گیرند. دیفرانسیل‌های قفل‌شونده نیز نوعی خاص از دیفرانسیل هستند که می‌توانند در شرایط خاص مانند رانندگی در گل و لای یا آفرود، قدرت را به طور کامل بین دو چرخ قفل کنند.

اکسل نیز نقش مهمی در انتقال قدرت از دیفرانسیل به چرخ‌ها ایفا می‌کند. اکسل مجموعه‌ای از اجزاء مانند میل‌گرد، بلبرینگ، و چرخ‌ها است که وظیفه دارد گشتاور را به چرخ‌ها منتقل کرده و حرکت چرخشی آنها را به حرکت خودرو تبدیل کند.

در کنار دیفرانسیل و اکسل، اجزای دیگری مانند گیربکس و موتور نیز در سیستم انتقال قدرت نقش دارند. گیربکس وظیفه دارد سرعت و گشتاور موتور را با توجه به نیاز خودرو تنظیم کند و موتور نیز قلب تپنده سیستم انتقال قدرت است که با تولید انرژی، حرکت را به کل مجموعه خودرو می‌دهد. در ادامه به بررسی دو سیستم AWD و ۴WD خواهیم پرداخت.

سیستم چهار چرخ محرک (AWD)

AWD به معنای “تمام چرخ محرِک” است و همانطور که از نامش پیداست، قدرت موتور را به طور دائم و همزمان به هر چهار چرخ خودرو ارسال می‌کند. این سیستم در هر شرایطی، چه در جاده‌های لغزنده و بارانی، چه در مسیرهای خاکی و ناهموار، به طور فعال در حال توزیع گشتاور بین چرخ‌ها است تا حداکثر کشش و پایداری را برای خودرو فراهم کند.

سیستم AWD به طور مداوم وضعیت رانندگی را رصد می‌کند و با توجه به نیاز هر چرخ، قدرت را به آن ارسال می‌کند. برای مثال، در پیچ‌های تند، قدرت بیشتری به چرخ‌های خارجی فرستاده می‌شود تا از لغزش خودرو جلوگیری شود.

این سیستم از اجزای مختلفی مانند گیربکس، دیفرانسیل مرکزی، و یک سیستم کنترل الکترونیکی تشکیل شده است. گیربکس، قدرت موتور را به دیفرانسیل مرکزی منتقل می‌کند و دیفرانسیل مرکزی وظیفه تقسیم این قدرت بین چرخ‌های جلو و عقب را بر عهده دارد.

سیستم کنترل الکترونیکی مغز متفکر AWD است که به طور مداوم سرعت چرخ‌ها، لغزش و شرایط رانندگی را رصد می‌کند و با استفاده از حسگرها و اکچوئیتورها، توزیع گشتاور را به طور دقیق و بهینه تنظیم می‌کند.

دنیای AWD گسترده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و انواع مختلفی از آن وجود دارد که هر کدام عملکرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی جزئیات عملکرد و مزایا و معایب هر نوع خواهیم پرداخت.

انواع سیستم AWD

دنیای AWD گسترده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. در این میان، سه نوع اصلی از سیستم‌های AWD وجود دارند که هر کدام با ویژگی‌ها و عملکرد خاص خود، تجربه‌ی رانندگی متفاوتی را برای شما رقم می‌زنند.

دائمی یا Full-Time AWD

این نوع از سیستم AWD  مانند یک قفل هوشمند عمل می‌کند و به طور ثابت و همیشگی قدرت را به تمام چرخ‌های خودرو ارسال می‌کند. فرقی نمی‌کند در یک جاده‌ی خشک و صاف باشید یا در جاده برفی رانندگی کنید، AWD دائمی همواره با توزیع متعادل قدرت بین چرخ‌ها، حداکثر کشش و پایداری را برای شما به ارمغان می‌آورد.

این سیستم مزایای قابل توجهی دارد. هندلینگ فوق‌العاده در پیچ‌های لغزنده، امنیت بیشتر در شرایط نامساعد جوی و البته اطمینان خاطر از اینکه در هر مسیری می‌توانید به رانندگی خود ادامه دهید، از جمله نقاط قوت AWD دائمی به شمار می‌روند. با این حال، این سیستم نیز بی‌نقص نیست. مصرف سوخت کمی بالاتر نسبت به سایر سیستم‌های AWD و احتمال ساییدگی زودهنگام لاستیک‌ها در برخی شرایط رانندگی، از معایب آن محسوب می‌شوند.

پاره وقت یا Part-Time AWD

برخلاف نمونه دائمی خود، سیستم AWD پاره وقت، ماهیت محتاط‌تری دارد. این سیستم به طور معمول در حالت دیفرانسیل جلو عمل می‌کند و تنها زمانی که با شرایط چالش‌برانگیز مانند گل و لای یا مسیرهای آفرود روبرو می‌شوید، با دخالت راننده فعال می‌شود. این رویکرد باعث می‌شود تا از مزایایی همچون مصرف سوخت پایین‌تر در حالت دیفرانسیل جلو بهره‌مند شوید.

همچنین، پیچیدگی و هزینه‌های نگهداری این سیستم نسبت به AWD دائمی پایین‌تر است. اما به طور طبیعی  این صرفه‌جویی‌ها با معایبی همراه است. نیاز به دخالت راننده برای فعال/غیرفعال کردن سیستم و تاخیر در انتقال قدرت به چرخ‌های عقب در مواقع لغزنده بودن مسیر، از جمله نکاتی است که باید به آن‌ها توجه داشته باشید. ضمن اینکه ماهیت این سیستم برای آفرودهای سبک مناسب است و در شرایط آفرود جدی، ممکن است پاسخگوی نیازهای شما نباشد.

هوشمند یا On-Demand AWD

نسل جدید و هوشمند سیستم‌های AWD، با تکیه بر یک مغز متفکر الکترونیکی، پا به عرصه گذاشته‌ است. این سیستم با نام AWD هوشمند شناخته می‌شود و از طریق حسگرها و پردازنده‌های قدرتمند، به طور خودکار و لحظه‌ای وضعیت رانندگی را بررسی می‌کند.

درون این سیستم، خبری از دخالت راننده نیست. بر اساس نیاز و شرایط مسیر، توزیع قدرت بین چرخ‌ها به صورت بهینه و دقیق انجام می‌شود. نتیجه‌ی این هوشمندی، دستیابی به بهترین تعادل بین مصرف سوخت و کشش است.

با این حال، هر اختراع جدیدی معمولا پیچیدگی‌های خاص خود را به همراه دارد. سیستم AWD هوشمند نیز از این قاعده مستثنی نیست. این نوع AWD نسبت به سایر سیستم ها، از پیچیدگی بالاتری برخوردار است که به طور بالقوه می‌تواند هزینه‌ی نگهداری آن را افزایش دهد. همچنین، در مقایسه با سیستم AWD دائمی، ممکن است در شرایط آفرود شدید، کارایی آن کمی پایین‌تر باشد.

انتخاب نوع مناسب سیستم AWD به نیازها و شرایط رانندگی شما بستگی دارد. اگر به دنبال حداکثر کشش و پایداری در هر شرایطی هستید، AWD دائمی بهترین انتخاب است. اما در صورتی که به دنبال رانندگی بهینه‌تر با مصرف سوخت کمتر هستید، AWD هوشمند یا نیمه وقت می‌توانند گزینه‌های مناسب‌تری باشند.

سیستم چهار چرخ محرک (4WD)

سیستم 4WD یا چهار چرخ محرک، قابلیتی است که به جای ارسال نیروی موتور تنها به دو چرخ، آن را به هر چهار چرخ خودرو منتقل می‌کند. این ویژگی به شما کمک می‌کند تا در جاده‌های لغزنده، ناهموار و یا مسیرهای خارج از جاده (آفرود) کنترل بیشتری روی خودرو داشته باشید.

هرچند هر دو سیستم 4WD و AWD قدرت را به تمام چرخ‌ها ارسال می‌کنند، اما تفاوت‌هایی کلیدی در نحوه عملکرد و کاربرد آنها وجود دارد. سیستم AWD به طور معمول در هر شرایطی، چه در جاده‌های لغزنده و چه در رانندگی روزمره، فعال است و به دنبال تعادل بین کشش و مصرف سوخت است.

در مقابل، 4WD بیشتر بر قابلیت‌های آفرود تمرکز دارد و به طور معمول در رانندگی در گل و لای، شن و ماسه، یا مسیرهای صخره‌ای فعال می‌شود. دنیای 4WD نیز تنوع خاص خود را دارد. برای آشنایی بیشتر با 4WD، بیایید انواع آن را بررسی کنیم.

انواع سیستم 4WD

انواع مختلفی از سیستم های ۴WD وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به برخی از رایج ترین انواع آنها اشاره می کنیم:

سیستم 4WD  پاره وقت

 این نوع از سیستم 4WD ساده‌ترین و مقرون به صرفه ترین است. در حالت عادی، خودرو دیفرانسیل جلو (FWD) است و نیروی موتور تنها به چرخ‌های جلو منتقل می‌شود. راننده می‌تواند به صورت دستی، با استفاده از یک اهرم یا دکمه، سیستم 4WD را درگیر کند. این سیستم معمولا دو حالت دارد: دودیفرانسیل سبک (4WD High) برای مسیرهای لغزنده و دودیفرانسیل سنگین (4WD Low) برای مسیرهای آفرود که نیاز به گشتاور بیشتری دارند. نکته مهم این است که نباید از حالت 4WD در سرعت‌های بالا استفاده کرد، زیرا می‌تواند به سیستم انتقال قدرت آسیب بزند.

سیستم 4WD دائمی

 برخلاف سیستم پاره وقت، در این نوع از 4WD قدرت موتور به طور دائم به هر چهار چرخ منتقل می‌شود. اما برای جلوگیری از هدر رفتن نیرو در پیچیدن‌های معمولی، از یک دیفرانسیل مرکزی هوشمند استفاده می‌شود. این دیفرانسيل در پیچ‌ها، لغزش جزئی بین چرخ‌ها را ممکن می‌کند تا از فشار بیش از حد به اجزای سیستم کاسته شود. سیستم 4WD دائمی پیچیده‌تر و گران‌تر از نوع پاره وقت است، اما عملکرد بهتری در انتقال نیرو و چسبندگی در تمامی سطوح جاده‌ای دارد.

سیستم 4WD با قفل دیفرانسیل مرکزی

این سیستم مشابه 4WD دائمی است، با این تفاوت که دیفرانسیل مرکزی آن قابلیت قفل شدن دارد. قفل کردن دیفرانسیل مرکزی باعث می‌شود تا قدرت به طور مساوی بین هر چهار چرخ توزیع شود، که برای رانندگی در مسیرهای بسیار ناهموار و آفرود ایده‌آل است.

سیستم 4WD با جعبه دنده کمکی

این سیستم شبیه به 4WD پاره وقت است، اما از یک جعبه دنده کمکی نیز برای افزایش گشتاور در دورهای پایین موتور استفاده می‌کند. این سیستم برای رانندگی در مسیرهای بسیار دشوار آفرود که نیاز به قدرت کشش زیاد دارند، مناسب است.

مقایسه AWD و 4WD

سیستم‌های انتقال قدرت AWD  و 4WD هر دو با هدف بهبود چسبندگی و عملکرد خودرو در شرایط لغزنده یا ناهموار طراحی شده‌اند. با این حال، در نحوه‌ی عملکرد و ویژگی‌ها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.

شباهت اصلی این دو سیستم به توزیع نیرو برمی‌گردد. هر دوی AWD و 4WD قدرت موتور را به هر چهار چرخ خودرو منتقل می‌کنند. این ویژگی باعث افزایش قابل توجه چسبندگی و مانورپذیری خودرو در جاده‌های لغزنده و پیچ‌درپیچ می‌شود.

در سوی دیگر، تفاوت اصلی این دو سیستم در نحوه‌ی درگیری و مدیریت قدرت نهفته است. سیستم 4WD معمولا به صورت دستی توسط راننده فعال می‌شود. راننده می‌تواند بسته به شرایط مسیر، از حالت دیفرانسیل جلو (FWD) به حالت 4WD سبک (برای سطوح لغزنده) و یا 4WD سنگین (برای مسیرهای آفرود) تغییر وضعیت دهد.

در مقابل، سیستم AWD به صورت کاملا اتوماتیک عمل می‌کند. این سیستم به طور مداوم وضعیت لغزش چرخ‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز، به طور خودکار نیروی بیشتری را به چرخ‌هایی که چسبندگی کمتری دارند، منتقل می‌کند. راننده نیازی به دخالت دستی در عملکرد سیستم AWD ندارد.

به طور کلی، سیستم AWD برای رانندگی در جاده‌های لغزنده‌ی معمولی مانند جاده‌های بارانی یا برفی مناسب است. این سیستم با عملکرد اتوماتیک خود، راحتی بیشتری را برای راننده فراهم می‌کند.

از طرف دیگر، سیستم 4WD با قابلیت‌های درگیری دستی، برای رانندگی در مسیرهای آفرود و بسیار ناهموار ایده‌آل است. راننده می‌تواند با توجه به شرایط مسیر، حالت مناسب را انتخاب کرده و کنترل بیشتری بر نحوه‌ی توزیع قدرت داشته باشد.

در انتخاب بین سیستم AWD و 4WD ، نیازها و شرایط رانندگی شما حرف اول را می‌زنند. اگر به طور عمده در جاده‌های شهری و برون‌شهری تردد می‌کنید، سیستم AWD با راحتی و عملکرد مناسب در شرایط لغزنده، انتخاب خوبی است. ولی اگر علاقه‌مند به رانندگی در مسیرهای آفرود هستید، سیستم 4WD با کنترل دستی و قابلیت‌های آفرود، گزینه‌ی مناسب‌تری خواهد بود.

نتیجه‌گیری

انتخاب بین سیستم‌های AWD و 4WD به نیازها و شرایط رانندگی شما بستگی دارد. اگر به دنبال راحتی و عملکرد خوب در شرایط لغزنده هستید، AWD انتخاب خوبی است. اما اگر به دنبال کنترل بیشتر و قابلیت‌های آفرود می‌گردید، 4WD گزینه‌ی مناسب‌تری خواهد بود.

به یاد داشته باشید که نوع کاربری خودرو، شرایط آب و هوایی منطقه و اولویت‌های شخصی شما، نقشی اساسی در انتخاب سیستم انتقال قدرت ایفا می‌کنند. با در نظر گرفتن این موارد و انجام تحقیقات لازم، می‌توانید خوردوی مدنظر خود را خریده و از رانندگی در جاده‌ها و مسیرهای آفرود، نهایت لذت را ببرید.

سوالات متداول